Het Drentsche Aa-gebied in het midden en noorden van Drenthe is een van de laatste gave stroomdalen van ons land. Het bestaat uit oud Drents cultuurlandschap met madelanden (graslanden), bosjes, houtwallen, essen (akkers), heide, jeneverbesstruwelen, esdorpen, hunebedden en landgoederen. Door het gebied lopen een groot aantal beken en beekjes, waaronder de Drentsche Aa, Schipborgsche Diep, Zeegser loopje, Anloër diepje, Gasterensche Diep, Deurzerdiep, Andersche Diep en Amerdiep. Het Natura 2000 gebied bestaat, naast de madelanden van de Drentsche Aa, uit de onderdelen Balloërveld, Oudemolen, Gasterse Duinen (in weerwil van de naam vooral een nat gebied), Gasterse Holt, Kampsheide, Eexterveld, De Strubben, De Vijftig Bunder en de omgeving van Zeegse. Ten zuiden van dit gebied liggen nog de afzonderlijke bijbehorende terreinen Geelbroek, omgeving van Amen en Andersche Diep. Het Ballooërveld (Defensie) is een uitgebreid heidegebied met enig naaldbos en archeologisch belangrijke elementen (grafheuvels, celtic fields, hessenwegen). De Gasterse Duinen is een heuvelachtig gebied met stuifzand, heide, gagelstruwelen en bos. Kampsheide omvat droge en vochtige heide, jeneverbesstruwelen, ven, naald- en loofbos, alsmede grafheuvels en celtic fields. De Vijftig Bunder is een heidegebied in het noorden, op de overgang van het stroomdal van de Drentsche Aa.
Hoofdpunten uit het advies
Uit de natuurdoelanalyse blijkt dat de natuur in het Drentsche Aa-gebied de afgelopen tijd is verslechterd. Ook voor de toekomst zijn er aanzienlijke risico’s op verdere achteruitgang. Uit de analyse komen als grootste knelpunten de hoge belasting met stikstof en problemen met het functioneren van het hydrologisch systeem naar voren (waarbij de problematiek ook gelegen is in de omgeving van het natuurgebied). In het veld zijn gevolgen zichtbaar doordat er veel soorten voorkomen die er niet thuishoren, maar ook door verruiging en vergrassing onder meer heide. De Ecologische Autoriteit ziet hoe de natuurbeheerders, ondanks de grote uitdagingen en bedreigingen, hun best doen de natuur in het gebied zo goed mogelijk te beheren. Om te voorkomen dat het gebied verder verslechtert en om al opgetreden verslechtering terug te draaien, moeten echter wel snel extra maatregelen genomen worden voor stikstof, water, maar ook op andere vlakken zoals bodemkwaliteit en omvormen van bos.De Ecologische Autoriteit is van oordeel dat de provincie zich voor het kiezen van de juiste watergerichte maatregelen eerst verder moet verdiepen in het watersysteem. De NDA is op dit punt niet compleet. De provincie heeft zelf al een start gemaakt met het opstellen van zogenaamde ecohydrologische systeemanalyses gericht op deelgebieden: de Ecologische Autoriteit onderschrijft het belang hiervan, maar adviseert om deze analyse ook gebiedsbreed uit te voeren en in de NDA op te nemen. Hierdoor wordt ook inzicht verkregen in het samenhangend functioneren van het totale gebied op basis waarvan gebiedsgerichte (en effectieve) maatregelen kunnen worden geformuleerd. Het advies is om de maatregelen die hieruit komen met urgentie te nemen.
Er wordt daarom geadviseerd de natuurdoelanalyses te verbeteren met aanvullende informatie, vooral op het gebied van het watersysteem in en rond het natuurgebied, zodat goede besluiten genomen kunnen worden in het gebiedsprogramma. Tegelijk moet niet gewacht worden met maatregelen tot alle kennis compleet is. Een aantal knelpunten en oorzaken zijn duidelijk. De Ecologische Autoriteit adviseert om daar nu al tot actie over te gaan.
Overige gegevens
Betrokken overheden
| Provincie Drenthe (voortouwnemer) |
| Provincie Groningen |
Overige betrokken partijen
| Bosgroep Noord-Oost Nederland |
| Het Drents Landschap |
| Natuurmonumenten |
| Staatsbosbeheer |
Samenstelling werkgroep
| ir. Arjen Goutbeek |
| dr. Jacobus (Koos) Groen |
| dr. Roy van Grunsven |
| dr. André Jansen |
| ir. Kees Slingerland (voorzitter) |
| drs. Olaf van Velthuijsen (secretaris) |
Regio: Drenthe, Groningen
Natura 2000-gebied: Drentsche Aa-gebied
Landschapstype: Beekdallandschap, Cultuurlandschap, Droog zandlandschap, Nat zandlandschap
Natuurtype: N03 Beken en bronnen, N04 Stilstaande wateren, N05 Moerassen, N06 Voedselarme venen en vochtige heiden, N07 Droge heiden, N10 Vochtige schraalgraslanden, N11 Droge schraalgraslanden, N12 Rijke graslanden en akkers, N14 Vochtige bossen, N15 Droge bossen