Van de vele maatregelen die genomen zijn in Natura 2000-gebied Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht zijn de eerste resultaten in het veld zichtbaar. De Natuurdoelanalyse (NDA) van de provincie Overijssel brengt deze maatregelen slechts beperkt in beeld, en richt zich alleen op stikstofgevoelige natuur. Dit geeft geen totaaloverzicht van álle natuur in het gebied, terwijl dit gebied juist ook voor niet-stikstofgevoelige natuur belangrijk is. Daardoor is niet duidelijk of voor alle natuurdoelen voldoende plek is in de uiterwaarden en wat voor die natuur nodig is. De natuur in dit gebied is voor een belangrijk deel afhankelijk van de stromingen van de rivieren en een gezond watersysteem. Inzicht hierin helpt om goede maatregelen in beeld te brengen en kan de NDA verbeteren.
De Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht omvatten alle uiterwaarden ten noorden van Zwolle, daar waar de Overijsselse Vecht samenstroomt met het Zwarte Water, dat uitmondt in het IJsselmeer. Het is een afwisselend, open landschap. De Vecht is een regenrivier die in Duitsland ontspringt. Het gebied is ongeveer 1460 ha groot en beroemd om zijn Kievitsbloemhooilanden en belangrijk voor veel vogelsoorten, zoals roerdomp, kwartelkoning, grote karekiet en kolgans.
Het gebied heeft in beperkte mate last van stikstofdepositie. Het watersysteem, ontbreken van rivierdynamiek en versnippering zijn de belangrijkste problemen in het gebied. In dit Natura 2000-gebied zijn al een flink aantal maatregelen uitgevoerd, en de Ecologische Autoriteit is daar positief over. Zo zijn een groot aantal agrarische gronden, vaak met grondruil, ingericht voor natuur. De Ecologische Autoriteit is positief over de wijze waarop de waterhuishouding binnen het gebied wordt verbeterd. Hoewel niet allemaal goed terug te lezen in de NDA, zijn in het gebied de eerste mooie resultaten zichtbaar.
Voorzitter Kees Slingerland: “De NDA kijkt echter alleen naar stikstofgevoelige natuur in het gebied. Hierdoor komt het ‘totaalverhaal’ van dit rivierengebied niet goed in beeld. En blijft onduidelijk of alle natuurdoelen wel in de uiterwaarden passen. Ook kan met meer inzicht in de stromingen van de rivier de NDA verbeterd worden.”
De natuur in dit gebied is gevormd door de dynamiek van het water. Vroeger overstroomde de Vecht vaker dan nu, vanuit het IJsselmeer tegen de stroom in. Dan verlegde zich de oever, en bleef ook op graslanden vers zand achter. Juist op die overgangen tussen land en water, en in dat verse zand ontwikkelde zich de bijzondere natuur van dit gebied. Met meer aandacht voor de stromingsdynamiek van de rivier en de invloed daarvan op natuur en waterkwaliteit, zou de NDA beter in beeld brengen wat nodig en mogelijk is om alle beschermde natuur hier te herstellen en in stand te houden.
Over de Ecologische Autoriteit
Provincies moeten per stikstofgevoelig Natura 2000-gebied natuurdoelanalyses maken die laten zien of de huidige maatregelen genoeg zijn om natuurdoelen te halen of dat er meer nodig is. De natuurdoelanalyses zijn de onderbouwing voor maatregelen in de provinciale gebiedsprogramma’s. De Ecologische Autoriteit beoordeelt of alle beschikbare en juiste informatie gebruikt wordt voor besluitvorming over beschermde natuur.
De Ecologische Autoriteit bracht inmiddels over 87 gebieden advies uit. In totaal worden ruim 130 natuurdoelanalyses beoordeeld. Alle adviezen zijn te downloaden via deze pagina.